بلفاریت ( التهاب پلک) ( Blepharitis )

• فروردین ماه 1395
• بیماری چشم التهاب پلک (بلفاریت)
• دکتر رامین دانشور

بلفاریت التهاب لبه پلک‌هاست و یکی از بیماری‌های بسیار شایع چشمی محسوب می‌شود. این التهاب می‌تواند میکروبی باشد و یا به‌عنوان یک بیماری پوستی ایجاد شود. بسته به محل درگیری و التهاب بلفاریت به انواع قدامی و خلفی تقسیم می‌شود. در بلفاریت قدامی مژه‌ها و ریشه آن‌ها محل اصلی التهاب هستند و می‌تواند میکروبی یا ناشی از سبوره و شوره باشد. در بلفاریت خلفی بیشترین التهاب در دهانه غدد ترشح‌کننده چربی در لبه خلفی پلک است و معمولاً به دلیل بیماری‌های پوستی مانند شوره سر یا افزایش سن و بهداشت نامناسب ایجاد می‌شود. اگرچه این تقسیم‌بندی ازنظر درمانی و پیش‌آگهی تا حدودی کمک‌کننده است، ولی ازنظر علائم بیماری تفاوتی بین آن‌ها وجود ندارد و در همه انواع بلفاریت احساس جسم خارجی، سوزش چشم، اشک ریزش، خارش چشم، خشکی و قرمزی پلک‌ها و تورم لبه پلک ممکن است دیده شود. در درازمدت در صورت عدم درمان ممکن است عوارض بلفاریت مانند خشکی چشم گل‌مژه، شالازیون، ضخیم شدن پلک‌ها، ریزش مژه‌ها یا رشد مژه‌های نابجا و زخم قرنیه ایجاد شود که نیازمند درمان‌های متفاوت و تا حدودی پیچیده‌تر خواهد بود.

درمان

درمان بلفاریت مانند شوره سر و سبوره معمولاً طولانی است و نیاز به تکرار و پیگیری دارد. اصل اساسی در درمان بلفاریت شامل رعایت بهداشت پوست پلک است، به این معنی که باید به‌دفعات پلک تمیز شده و با قرار دادن حوله گرم و شستشوی پلک به خارج شدن ترشحات و برداشته شدن پوسته‌ها کمک کرد. در ابتدای روند درمان، کمپرس گرم پلک‌ها به‌کرات در طول شبانه‌روز ضروری استِ اما با بهتر شدن شرایط انجام آن به‌توالی کمتر هم ممکن است کفایت کند. گذشته از آن تمیز کردن لبه پلک با شامپوی رقیق‌شده کمک می‌کند. در این موارد استفاده از شامپوهای مخصوص کودکان که مواد نگه‌دارنده و افزودنی ندارند ضرورت دارد، زیرا حساسیت کمتری ایجاد می‌کنند و در صورت ورود به چشم آسیب و تحریک کمتری ایجاد می‌کنند. همچنین شامپوهای مخصوص درمان بلفاریت که حاوی عصاره چای هستند و برای محافظت از چشم فرموله شده‌اند هم در دسترس هستند. در صورت ابتلا به بلفاریت، بهتر است از آرایش لبه پلک‌ها و استفاده از عدسی‌های تماسی هم تا زمان بهبود بیماری خودداری کرد. در موارد شدید بلفاریت استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و یا ترکیبات آنتی‌بیوتیک‌های سیستمیک ممکن است ضرورت پیدا کند. هدف از استفاده از این ترکیبات درمان عفونت‌های هم‌زمان و همچنین اثرات غیرآنتی‌بیوتیکی این ترکیبات است.، ترکیبات خانواده تتراسیکلین می‌توانند اثرات ضدالتهابی مفیدی داشته و به خارج شدن راحت‌تر چربی از غدد پلکی کمک کنند. در موارد بسیار شدید ممکن است به‌طور هم‌زمان از دوره‌های کوتاه‌مدت استروئيدها (کورتون) استفاده شود. در تمامی موارد بلفاریت، باید در نظر داشت که این بیماری مزمن و عودکننده است و معمولاً یک دوره درمان کفایت نمی‌کند و نیاز به درمان نگه‌دارنده و طولانی وجود دارد. ضمن اینکه درصورتی‌که بلفاریت به‌طور مناسب درمان نشود یا با عوارض ثانویه همراه گردد، درمان پیچیده‌تر و طولانی‌تری لازم خواهد بود.